Στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα οι προπτυχιακές σπουδές για τα συγκεκριμένα επαγγέλματα είναι προσβάσιμες από το πρώτο επιστημονικό πεδίο (Ανθρωπιστικών, Νομικών & Κοινωνικών Επιστημών) και από το τρίτο επιστημονικό πεδίο (Επιστημών Υγείας & Ζωής).
Οι επαγγελματίες στον ευρύτερο αυτό τομέα των κοινωνικών επαγγελμάτων συναποτελούν έναν σημαντικό παράγοντα στην ενίσχυση της κοινωνικής ευημερίας, στη διαφύλαξη της υγείας, στην προώθηση της εκπαίδευσης, στην προστασία των ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων και στη διαχείριση κοινωνικών προκλήσεων όπως η φτώχεια, η ψυχική υγεία και η ανεργία. Παρόλο που η τεχνολογική πρόοδος και τα σχετικά με αυτή επαγγέλματα αναδύονται με ιλιγγιώδεις ταχύτητες, ο κόσμος αντιμετωπίζει νέες προκλήσεις, όπως η γήρανση του πληθυσμού και η πανδημία COVID-19, η οποία αναδεικνύεται ως μια από τις μεγαλύτερες κοινωνικές και υγειονομικές προκλήσεις του 21ου αιώνα.
Τι λένε οι ειδικοί
Σύμφωνα με την έρευνα Τσάπου, Ψαρρά κ.λπ. (2022) η ψυχική και η πνευματική υγεία των Ελλήνων επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό και η πανδημία COVID-19 και η επιστράτευση μέτρων καραντίνας-εγκλεισμού ενέχει κινδύνους τόσο σε κοινωνικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, εργαζόμενοι όπως οι νοσηλευτές, οι γιατροί, οι κοινωνικοί λειτουργοί, οι ψυχολόγοι και άλλοι, βρέθηκαν στο πρώτο μέτωπο της μάχης κατά του ιού και ανέλαβαν έναν κρίσιμο ρόλο στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων του COVID παρέχοντας προστασία και φροντίδα στους ασθενείς και συμβουλευτική και ψυχολογική υποστήριξη σε εκείνους που επηρεάστηκαν ψυχολογικά την περίοδο της καραντίνας.
Δίχως αμφιβολία, η πανδημία ανέδειξε την αναγκαιότητα και επεσήμανε την —ίσως ξεχασμένη— αξία των κοινωνικών επαγγελμάτων, καθώς αποδείχθηκαν βασικοί παράγοντες για την προστασία της δημόσιας υγείας και τη στήριξη των ανθρώπων σε τόσο δύσκολες στιγμές. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (World Economic Forum, 2023), τα κοινωνικά επαγγέλματα αναμένεται να καταλάβουν ακόμη σημαντικότερη θέση στην κοινωνία μας, καθώς έρευνα που διεξήχθη από την Indeed για το Future of Jobs Report αναφέρει ότι οι αγγελίες εργασίας έχουν αυξηθεί σημαντικά για τα κοινωνικά επαγγέλματα από την πανδημία και έπειτα. Μάλιστα, σε 15 από τις 22 χώρες που αναλύθηκαν στην έρευνα, οι θέσεις εργασίας που υπάγονται στα κοινωνικά επαγγέλματα αυξήθηκαν περισσότερο από τις άλλες θέσεις εργασίας.
Αυτό οφείλεται κυρίως στην αύξηση των θέσεων εργασίας στον τομέα της υγείας και της φροντίδας, αντικατοπτρίζοντας την κρίσιμη σημασία αυτών των επαγγελμάτων κατά τη διάρκεια της πανδημίας της COVID-19. Όσον αφορά τον τομέα της εκπαίδευσης οι θέσεις εργασίας έχουν αυξηθεί περισσότερο από τις άλλες θέσεις εργασίας σε 12 από τις 20 χώρες που διερευνήθηκαν (να σημειωθεί στο σημείο αυτό ότι η Ελλάδα δεν ήταν ανάμεσα στις χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα).
Συμπερασματικά, τα κοινωνικά επαγγέλματα αναδεικνύονται σε βασικούς πυλώνες διαφύλαξης της υγείας, της εκπαίδευσης και της ψυχοκοινωνικής ευημερίας, προσφέροντας αναντικατάστατες από την τεχνολογία –όσο προηγμένη και να είναι— υπηρεσίες για την κοινωνία. Η πανδημία και οι συνέπειές της, μάλιστα, αναδεικνύουν την ανάγκη για συνεχή ανάπτυξη και υποστήριξη των κοινωνικών επαγγελμάτων, καθώς αποτελούν τον θεμέλιο λίθο για την αντιμετώπιση ψυχοκοινωνικών και υγειονομικών προκλήσεων του αύριο.